Uluslararası Enerji Dairesi (IEA), Suudi Arabistan ve Rusya'nın petrol üretimindeki kesintileri 2023 yılı sonuna kadar uzatmalarının, yılın dördüncü çeyreğinde ciddi piyasa açığı anlamına geleceğini bildirdi. IEA, bu yılın geri kalanı ve gelecek yıl için petrole olan talebin artacağı öngörüsünün geçerli olduğunu kaydediyor.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile başta Rusya olmak üzere örgüt dışındaki bazı ülkelerden oluşan OPEC+, petrol piyasasını canlandırmak amacıyla 2022 yılında petrol arzını sınırlamaya başlamıştı. OPEC+ liderleri Suudi Arabistan ve Rusya'nın günde 1 milyon 300 bin varillik petrol üretimi kesintisini 2023 sonuna kadar uzatmaları sonrasında bu ay, Brent ham petrolün fiyatı bu yıl ilk kez varil başına 90 dolara ulaştı.
IEA, OPEC+ üyelerinin petrol üretimini 2023 yılı başından bu yana günde 2 milyon 500 bin varil azaltmasından bu yana oluşan arz açığının Amerika, Brezilya ve halen yaptırım altında olan İran gibi örgüt dışı ülkelerin daha fazla üretim yapmasıyla dengelendiğini bildirdi.
IEA, aylık petrol raporunda, “Eylül ayından sonra OPEC+ ülkelerinin üretimi kısması, dördüncü çeyrekte ciddi bir arz düşüşüne yol açacak” dedi.
Ancak IEA, 2024 yılı başında petrol üretimindeki kesintilerin azalmasının denge ibresini arz fazlasından yana kaydırabileceğini kaydetti. IEA, petrol stoklarının rahatsızlık verici derecede düşük seviyelere ineceğini, bunun da kırılgan ekonomik iklimde petrol fiyatlarında yeni bir dalgalanma riskini arttıracağını bildirdi.
Kaotik öngörüler
Çin'in COVID-19 pandemisi sonrasındaki toparlanma sürecinin ağır seyretmesinin yol açtığı ekonomik kaygılar, Amerika'da faiz oranlarının yüksek seyretmeye devam edeceği endişesiyle birlikte daha da artıyor.
Ancak IEA, yine de dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin'de petrole olan talebin “ekonomik düşüşten etkilenmekten uzak olduğunu” belirtti.
IEA raporunda, “Çin, öngörülemeyen ana unsur. Çin'deki sanayi faaliyetlerinde ve petrol talebinde yaşanacak herhangi bir ani zayıflama küresel arenaya da sıçrayabilir. Bu durum, Asya, Afrika ve Latin Amerika'daki gelişmekte olan piyasalar açısından ekonomik iklimi daha sıkıntılı hale getirebilir” ifadeleri kullanıldı.
Bu yıl ve gelecek yıla ilişkin küresel petrol arz ve talebiyle ilgili tahminler ise büyük farklılıklar gösteriyor.
Hem IEA hem de aylık raporunu dün açıklayan OPEC, 2023'te Çin'in petrol talebiyle ilgili iyimserliğini sürdürüyor ve bu yılın geri kalanıyla gelecek yıla ilişkin küresel talep öngörülerini büyük ölçüde değiştirmiyor.
IEA, küresel talebin 2023'te günde 2 milyon 200 bin varil artacağını, OPEC ise büyümenin günde 2 milyon 440 bin varil olacağını öngörüyor.
2024 yılı öngörülerindeki farklılıklar ise daha büyük. IEA'ya göre talep, 2024'te günde 1 milyon varil olacak. OPEC'in çok daha iyimser olan tahmini ise petrole olan talebin günde 2 milyon 250 bin varil olacağı yönünde.
ABD hükümetinin Enerji Veri Dairesi ise 2023'te petrole olan talebin günde 1 milyon 810 bin varil artacağı, 2024'te de 1 milyon 360 bin varil olacağını tahmin ediyor.
VOA TÜRKÇE
