Türk yetkili: “ABD’nin İsveç’in NATO üyeliğine dair Ankara'dan beklentisindeki gerekçeyi anlamıyoruz”

ANKARA — 

İsveç’in Rusya tehdidine karşı NATO’ya üye olma talebini ‘’en erken sonbaharda ele alma” tutumunu koruyan Ankara, “ABD’nin Türkiye’den beklentisinin hangi gerekçelerden kaynaklandığının anlaşılmadığını” söylüyor.

Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta 11-12 Temmuz tarihlerinde yapılacak NATO Liderler Zirvesi’nde, İsveç’e üyelik yolunun açılması meselesi gündemdeki yerini koruyor.

İsveç’in ittifaka katılım protokolüne TBMM’de onay verilmesi için uluslararası kamuoyunda Ankara’ya yönelik çağrı ve girişimler, zirve yaklaşırken arttı.

ABD, Türkiye ile müzakere sürecinde İsveç’in NATO üyeliğine vize verilmesini öncelikli beklenti olarak sık sık dile getiriyor. Son olarak ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Londra’daki görüşmesinde, NATO Liderler Zirvesi öncesinde İsveç’e onay verilmesi konusunda ısrarcı olduğu öğrenildi.

Bugün de Washington’un evsahipliğinde; Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar’ın başkanlığındaki Türk heyeti ile ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland başkanlığındaki ABD heyeti arasında stratejik mekanizma kapsamında görüşmeler vardı.

Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması, geçen yıl İspanya’nın başkenti Madrid’de NATO Liderler Zirvesi’nde ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki ikili görüşme sonucunda oluşturulmuştu. Ancak bugünkü görüşme sonrasında da Ankara, İsveç’in katılım protokolüne hızla onay verilmesini sağlayacak gelişme olasılığını düşük görüyor.

VOA Türkçe’nin görüş aldığı üst düzey bir Türk yetkili, “ABD ile ilişkilerinde NATO üyesi ülke statüsündeki Türkiye, terör ile mücadele alanında ittifak üyeliği çerçevesinde hak ettiği desteği görmüyor. Stratejik ortaklık açısından savunma alanındaki taleplerimize ilişkin de somut adımlar atılmadı” dedi.

Türkiye bu noktada “F-16 askeri uçaklarıyla ilgili satın alma talebi gibi savunma işbirliği açısından gelişmelerde Beyaz Saray’ın pası ABD Kongresi’ne attığı ve yeterince çaba göstermediği” görüşünde.

Üst düzey Türk yetkili, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, İsveç’in katılım protokolünü 11-12 Temmuz’daki NATO Liderler Zirvesi’ne yetiştirilmek üzere TBMM’ye Temmuz ortasındaki yaz tatili öncesinde sevk etme hamlesine sıcak bakmadığını söyledi.

Erdoğan’ın İsveç’in terörle mücadele adımlarını yeterli bulmadığını ve Stockholm’de terör örgütü PKK bayraklarıyla protesto eylemlerinden ciddi rahatsız olduğunu anımsatan Türk yetkili, TBMM’nin 31 Mart günü NATO’ya katılım protokolüne onay verdiği Finlandiya’nın aksine İsveç’in Türkiye’nin talebini karşıladığı görüşüne katılmadıklarını işaret etti.

ABD tarafının ise tam tersine İsveç’in üçlü mutabakatın gereklerini yerine getirdiği görüşüyle Türkiye’nin NATO Liderler Zirvesi öncesinde onay vermesi beklentisi ile ilgili ise Türk yetkili VOA Türkçe’ye, “ABD’nin bizden beklentisi hangi gerekçelerden kaynaklanıyor, anlamıyoruz” diye konuştu.

Bu arada Erdoğan’ın, Joe Biden’ın ABD Başkanlığı görevine geldiği günden bugüne kendisine Beyaz Saray’a resmi ziyaret daveti yapılmamasını dikkate aldığı ve şimdi Vilnius’ta ikili görüşme olacağı duyurulsa dahi bunun yeterli bulunmayabileceği da gündemde.

Türk yetkili, şimdilik İsveç’in katılım protokolüne onay verilmesi sürecine ilişkin TBMM’nin 1 Ekim’deki açılışı sonrasında sonbahar dönemini beklemek gerektiğini söyledi.

Namık Tan: ‘’Erdoğan’ın beklentisi karşılanırsa TBMM’ye hızlıca sevk olur’’

TBMM Dışişleri Komisyonu üyesi ve CHP Dış İlişkilerden Sorumlu Başdanışmanı Namık Tan ise, bugün Washington’daki görüşmeyle ABD tarafınca somut bazı sözler verilmesi durumunda İsveç’in NATO’ya katılım protokolünü TBMM’de hızlıca gündeme alınabileceğini söyledi.

Namık Tan, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Bugün Türk heyeti Washington’da bulunuyor. Bu stratejik mekanizma toplantısı Londra’daki Blinken ile Fidan görüşmesinde kararlaştırılmış görünüyor. Eğer bugünkü görüşmede ABD tarafınca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın beklentisini karşılayacak yönde adımlar söz konusu olursa TBMM’ye hızlıca İsveç’in katılım protokolünün sevk edilmesi kararı alınabilecektir. TBMM’de kabul edilerek, İsveç’e onay verilmesi için de bayram ertesinde yeterli süre var. Bu kararı verecek bizzat Cumhurbaşkanı Erdoğan olacaktır” dedi.

TBMM Dışişleri Komisyonu’nun henüz gündeminde değil

TBMM Dışişleri Komisyonu ise dünkü ikinci toplantısında 27 adet uluslararası sözleşmeye onay verilmesine ilişkin yasa teklifi gündemiyle toplandı. İlk toplantı sadece tanışma amaçlı gerçekleşmişti ve tutanak altına alınmamıştı.

AKP’li Komisyon Başkanı Fuat Oktay, bu 27 adet anlaşma geçtiğimiz yasama döneminde TBMM Genel Kurulu’nda görüşülemediği için, şimdi hızlı onay sürecine almak üzere muhalefet partileriyle uzlaştıklarını anımsattı.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Yasin Ekrem Serim de, “Genel Kurulun ve komisyonun yoğun gündemi nedeniyle görüşülemeyen söz konusu anlaşmaların ve yüce Meclisimize sevk edilecek yeni anlaşmaların yeni yasama döneminde onaylanması için Dışişleri Bakanlığı olarak mesaimizi sürdüreceğiz” dedi.

TBMM Dışişleri Komisyonu’nda uluslararası sözleşmelere ilişkin bu ilk toplantı kapsamında, Cumhurbaşkanlığı’nın İsveç’e NATO üyeliği onay protokolünü, henüz TBMM Başkanlığı’na sevk edilmediği teyit edildi.

Yıldız Yazıcıoğlu