Almanya ile İran Arasında Cemşid Şarmehd Krizi

BERLİN — 

Alman hükümeti, İran'ın Berlin Büyükelçiliği’nden iki diplomatı 'istenmeyen kişi' ilan etti.

İran’da tutuklu bulunan İran asıllı Alman vatandaşı Cemşid Şarmehd’in idam cezasına çarptırılmasına tepki olarak İran Büyükelçiliği Maslahatgüzarı’nın bakanlığa çağrıldığını ve sözlü nota verildiğini açıklayan Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, "Bir Alman vatandaşının haklarının ağır bir şekilde ihlal edilmesini kabul etmediğimizi kendisine bildirdik" dedi.

İLGİLİ HABERLER

Almanya İki İran Elçilik Çalışanını Sınırdışı Ediyor

İran'a Cemşid Şarmehd'in idam cezasını iptal etme ve hukukun üstünlüğüne uygun, adil ve yasal bir temyiz süreci tanıma çağrısında bulunduklarını duyuran Bakan Baerbock, "Tepki olarak İran elçiliğinin iki üyesini istenmeyen kişi ilan ediyor ve Almanya'yı terk etmeleri için kısa bir süre veriyoruz" dedi. Bir devletin diplomatik en üst düzey yöneticisinin dışişlerine çağrılarak nota verilmesi ya da diplomatların "persona non grata" (istenmeyen kişi) ilan edilmesi en güçlü diplomatik önlemler olarak biliniyor.

Şarmehd, terör grubu lideri olmakla suçlanıyor

Cemşid Şarmehd, yargılandığı Tahran Devrim Mahkemesi tarafından "terör eylemleri planlamak ve yönetmek yoluyla yeryüzünde bozgunculuk çıkarmak" suçlamasıyla ölüm cezasına çarptırılmıştı.

Tahran hükümeti, Şarmehd’i, "Tonder ve İran Krallığı Meclisi" adıyla bilinen ABD merkezli rejim karşıtı bir grubun lideri olmakla suçluyor. Şarmehd'i birçok terör saldırısı ve sabotaj olayının planlanmasından da sorumlu tutan İran hükümeti, Alman vatandaşı da olan Şarmehd'in 2020 yılı Temmuz ayında yurt dışında yakalayarak ülkeye getirdiğini bildirmişti.

O dönemde İran İstihbarat Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "İran'da silahlı eylemler ve sabotaj operasyonlarını ABD'den yönlendiren terör örgütü Tonder'in elebaşı Cemşid Şarmehd, İstihbarat Bakanlığı tarafından yakalanmıştır" ifadeleri kullanılmıştı.

Almanya’da yetişen 68 yaşındaki Şarmehd'in 2003'ten bu yana ABD'nin California eyaletinde ikamet ettiği biliniyordu. Ailesi, Şarmehd'in Birleşik Arap Emirlikleri'nde "kaçırıldığını" öne sürmüştü. İran istihbaratının Şarmehd'i 2009'da Los Angeles'ta öldürme teşebbüsünde bulunduğuna ilişkin haberler ABD medyasında yer almıştı.

Cemşid Şarmehd’in kızı Gazil Şarmehd, idam kararı öncesinde Dışişleri Bakanı Baerbock’a bir açık mektup yazdı. İran’a tüm siyasi ve diplomatik yollardan baskı yapılması istenen mektupta, "66 yaşındaki bir Alman vatandaşının hayatının kurtulması ve ailesinin daha fazla üzülmemesi için acil ve önemli kararlar almanızı rica ediyoruz" ifadesi kullanıldı.

Şarmehd, hala İran’da tutuklu bulunan ondan fazla yabancıdan biri olarak biliniyor. Tutuklular arasında Amerikalı, Avusturyalı, İngiliz, Fransız ve başka Alman vatandaşları da bulunuyor.

İran’dan Avrupalı Milletvekillerine Yaptırım

İran, dün aralarında Alman Parlamentosu üyeleri Roderich Kiesewetter ve Renata Alt’ın da bulunduğu Avrupa Birliği ülkelerinden ve İngiltere'den toplam 23 siyasetçi ve 13 kurum hakkında yaptırım kararı almıştı. Tahran hükümeti, söz konusu kurum ve kişilere yaptırım kararını "terörü ve terörist grupları desteklemek, İran halkına karşı terör eylemlerini ve şiddeti kışkırtmak ve teşvik etmek, İran’ın içişlerine karışmak, İran hakkında yalan ve yanlış bilgiler yaymak" ile gerekçelendirdi.

Cem Dalaman