Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda gündem çatışmalar, iklim değişikliği ve yapay zeka

Ortadoğu'daki çatışmalar gibi Dünya da ısınıyor. Dünya ekonomisi ve Ukrayna'nın Rusya'ya karşı savunması sendeliyor. Yapay zeka tüm insanların hayatını altüst edebilir.

Dünya Ekonomik Forumu'nun İsviçre'nin Davos kasabasında iş dünyası, siyaset dünyası ve diğer seçkinleri biraraya getiren bu yılki toplantılarında küresel öncelikler listesi kabarık.

Aralarında İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin de bulunduğu 60'tan fazla devlet ve hükümet başkanı hem kamuoyunun karşısına çıkmak hem de kapalı kapılar ardında görüşmeler yapmak üzere Davos'a gidiyor.

Forumda aralarında akademisyenler, sanatçılar ve uluslararası örgüt liderlerinin de bulunduğu 2 bin 800'den fazla katılımcı yer alacak.

Çoğunlukla iş dünyasında inovasyon, barış ve güvenlik alanında işbirliği hedefleri ya da sağlık hizmetlerinde yaşamı değiştirecek iyileştirmeler gibi hedeflerin görüşüleceği toplantı, çeşitli alan ve sektörlerdeki yöneticileri biraraya getirecek.

Ancak Davos zirvesi, zengin ve fakir arasındaki uçurumun bir simgesi olarak da eleştirilerin hedefi oluyor. Genç İsviçreli Sosyalistler Pazar günü düzenledikleri mitingde zirveyi eleştirdi ve katılımcıları "bugünün savaşlarından ve krizlerinden sorumlu olan en zengin ve en güçlüler" olarak niteledi.

Düşünce kuruluşu Chatham House'un direktörü Bronwen Maddox ise zirveyle ilgili olarak, "Davos'la kolayca alay edilebilir. Ancak günümüzde insanları ortak küresel meseleler üzerine konuşmak için biraraya getirmek zor ve COVID-19 salgınının da gösterdiği gibi yüz yüze görüşmelerin değeri çok büyük" dedi.

Ortadoğu’nun geleceği

Davos'ta genellikle büyük resme bakılsa da bölgesel çatışmalar zirve üzerine etkili olabiliyor. Bir yıl önce Ukrayna'daki savaş nedeniyle organizatörler, Rus heyetini zirvenin dışında bırakmıştı.

Bu yıl ise İsrail'in Gazze'de Hamas'la üç aydır süren savaşı ve son olarak ABD ve İngiltere'nin Yemen'de Kızıldeniz'deki nakliye yollarına füze atan Husi militanlarına hava saldırıları gündemde.

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Perşembe günü Davos'taki bir oturuma katılacak. Zirvede Katar, Ürdün ve Lübnan başbakanları da yer alacak.

Salı günü yarım saatlik bir "Gazze'ye ilişkin insani brifing" oturumu düzenlenecek.

Yapay zekanın gelişimi

Bu yıl "ekonomi ve toplum için itici bir güç olarak yapay zeka" teması yaklaşık 30 ayrı oturumda ele alınacak.

Bir yıl önce kullanıma sunulan OpenAI'ın geliştirdiği üretken yapay zeka sohbet robotu ChatGPT ve o zamandan bu yana piyasaya sürülen rakipleri, yapay zekanın gücünü ve vaatlerini kamuoyunun gözleri önüne serdi. OpenAI başkanı Sam Altman, şirketinin yükselişini finanse eden Microsoft'un üst düzey yöneticileriyle birlikte Davos'ta olacak.

Eğitimde yapay zeka, yapay zeka hakkında şeffaflık, etik ve yaratıcılık üzerindeki etkisi zirvede ele alınacak.

Forumun organizatörleri geçen hafta, yapay zeka tarafından üretilen yanlış bilginin, örneğin sentetik içerik yaratılmasının yarattığı riskin, dünyanın kısa vadedeki en büyük tehdidi olduğu konusunda uyarıda bulundu.

Demokrasilerin gidişatı

Dezenformasyonun bu yıl da artması öngörülürken bir oturumda "botlar ve komploların" demokrasiler üzerinde oluşturduğu tehdidin görüşülmesi planlanıyor.

Forum organizatörleri, nüfusları toplamı 4 milyar 200 milyon olan ülkelerde bu yıl seçimlerin yapılacağını ve birçoğunun çekişmeli geçeceğini söylüyor. Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in yeni bir dönem seçilip seçilmeyeceği konusunda ise çok az şüphe var.

Zirve, yeni bir Soğuk Savaş'tan, diktatörlükler ya da en azından otokrasiler ile demokratik ülkeler arasındaki uçurumun genişlemesinden bahsedilen bir ortamda düzenleniyor.

Salı sabahı Çin Başbakanı Li Qiang ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in arka arkaya yapacakları konuşmalar bu karşıtlığı vurgulayacak. Başkan Joe Biden'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da günün ilerleyen saatlerinde bir konuşma yapacak.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve ABD Dışişleri Bakanı Antony yanısıra Arjantin'in yeni Cumhurbaşkanı Javier Milei de Çarşamba günü konuşma yapacak.

Rusya bu yıl da zirvede yok. Kremlin Pazartesi günü yaptığı açıklamada da, Kiev'in barış önerileri üzerine Davos'ta yapılacak görüşmelerin Rusya'nın tartışmalara katılmaması nedeniyle hiçbir sonuç vermeyeceğini söyledi.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov Davos'taki Ukrayna görüşmeleri hakkında sorulan bir soruya "Bu sadece konuşmuş olmak için konuşmaktır" dedi.

Forum koridorları, görev süresi boyunca Davos'a iki kez giden eski ABD Başkanı Donald Trump'ın Kasım ayındaki seçimlerin ardından gelecek yıl bu zamanlarda yeniden göreve başlayıp başlamayacağı konusunda şimdiden çalkalanmaya başladı. Geçmişte Davos zirvesine düzenli olarak katılan Biden, ABD Başkanı sıfatıyla zirvede hiç bulunmadı.

Gezegeni kurtarma çabaları

Davos'ta son yılların en önemli konusu iklim değişikliğiyle mücadele için yaratıcı ve umut verici yollar da aranıyor.

Bu yıl da durum farklı değil: Dünyanın dört bir yanından önde gelen iklim bilimciler bu ay, geçen yıl ortalama küresel sıcaklıkların rekor seviyeleri geride bıraktığını bildirerek aciliyet seviyesini yükseltti.

Biden'ın iklim danışmanlığı görevinden ayrılacağı bildirilen John Kerry, özel sektörü düşük karbonlu teknolojilerin geliştirilmesine çekmeyi amaçlayan ABD destekli bir girişimle ilgili panele katılacak.

Chatham House'dan Maddox, geçtiğimiz ay Dubai'de düzenlenen BM iklim konferansında kabul edilen fosil yakıtlardan uzaklaşma planlarının, iklim finansmanının 2024'te önemli olacağı anlamına geldiğini söyledi.

Maddox, "Davos, potansiyel olarak, çevre konusunda çok fazla endişenin ve büyük finansın mevcut olduğu güçlü bir kombinasyondur" dedi.