İspanya Filistin devletini resmen tanırken, İrlanda ve Norveç de bugün aynı kararı alacak

PARİS — 

İspanya, İrlanda ve Norveç, Gazze Şeridi'nde yedi ay süren çatışmaların ardından uluslararası sahnede giderek yalnızlaşan İsrail'in öfkesine rağmen, bugün Filistin devletinin varlığını resmen tanıyor.

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, bu sabah ülkesinin başkenti Doğu Kudüs olan Filistin devletini tanıdığını resmen ilan etti.

Sanchez Filistin’i resmen devlet olarak tanımak üzere toplanan Bakanlar Kurulu toplantısı öncesinde yaptığı konuşmada, “Bu sadece tarihi bir adalet meselesi değil, aynı zamanda, barışı sağlamak için bir zorunluluktur” dedi.

Pedro Sanchez, “İspanya, başkenti Doğu Kudüs olan, Gazze Şeridi ve Batı Şeria'dan oluşan Filistin Devletini tanıyor. İspanya, her iki tarafça da kabul edilmediği sürece 1967 sınırdaki herhangi bir değişikliği tanımayacak. İspanya, Filistin'i tanıyan 140’tan fazla ülke arasında yer alıyor. Bu tarihi bir karardır” dedi.

Bu kararın “kimseye karşı alınmış bir karar” olmadığını vurgulayan Sanchez, kararın uluslararası saygıya dayandığını, 1967 sınırlarında hiçbir değişikliğin tanınmadığını vurguladı.

Dışişleri Bakanı Fidan yarın Madrid'de

Bu arada Dışişleri Bakanı Hakan Fidan yarın Madrid'de olacak.

Dışişleri Bakanlığı'ndan ziyarete ilişkin yapılan açıklamada, "Sayın Bakanımız, İspanya’nın Filistin Devleti’ni tanıma kararı vesilesiyle ilettiği davet çerçevesinde, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Gazze Temas Grubu üyeleriyle birlikte 29 Mayıs 2024 tarihinde Madrid’i ziyaret edecektir" denildi.

Görüşmelerde, Gazze’de ateşkesin sağlanmasına ve iki devletli çözüm temelinde Filistin Devleti’nin daha fazla ülke tarafından tanınmasına yönelik çabaların ele alınacağı belirtildi.

Madrid, 1993 Oslo Anlaşması'ndan iki yıl önce, 1991'de İsrail-Arap Barış Konferansı'na ev sahipliği yapmıştı.

İspanya, İrlanda ve Norveç 22 Mayıs'ta eş zamanlı olarak aldıkları bir kararla, Filistin'i bağımsız bir devlet olarak resmen tanıyacaklarını açıklamıştı.

İsrail öfkeli

İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, dün Filistin devletinin bu tek taraflı tanınmasının ardından İspanya'ya karşı bir dizi yaptırım uygulayacaklarını, İspanya’nın Gazze’deki diplomatik faaliyetlerine izin vermeyeceklerini açıkladı.

Bugün ise İspanya'nın Filistin'i tanıma kararının ardından X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Madrid'i sert bir dillle eleştirerek, "Yahudi halkına soykırım çağrılarında suç ortağısınız" dedi.

Filistin ve İsrail arasında 1990’lı yıllarda Oslo barış görüşmelerine ev sahipliği yapan Norveç ile, Avrupa Birliği üyesi iki ülke İspanya ve İrlanda, bugün Filistin devletini resmen tanıyor.

Brüksel’de AB Dışişleri Bakanları toplantısında katılan İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, İrlandalı ve Norveçli mevkidaşlarıyla birlikte 27 Mayıs Pazartesi günü Brüksel'de “Filistin Devleti'nin tanınması, Filistin halkı için bir adalet meselesidir” diye ısrar etti.

İrlanda hükümeti de bu sabah toplanacak ve toplantının ardından tanıma kararını açıklaması bekleniyor. Norveç de, yeni Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa'ya bu kararın 28 Mayıs Salı günü yürürlüğe gireceğini teyit eden sözlü bir nota sundu.

Bu üç Avrupa ülkesi, girişimlerinin diğer devletleri de kendilerine katılmaya teşvik edebilecek güçlü bir sembolik öneme sahip olduğunu vurguluyor.

Tanımanın Filistin açısından sonuçları ne ?

Filistin Devleti'nin İspanya, İrlanda ve Norveç tarafından tanınması, otomatik olarak büyükelçiliklerin açılması ve büyükelçilerin değişimi anlamına gelmiyor. Gerçekte, diplomatik temsilin düzeyi daha çok devletler arasında aşama aşama müzakere edilecek.

Dolayısıyla üç ülkenin daha Filistin devletini tanımasının, Birleşmiş Milletler'deki statüsü üzerinde de hiçbir etkisi olmayacak. Filistin, 2012 yılından bu yana BM üyesi olmayan “gözlemci devlet” statüsüyle toplantılara katılıyor.

Filistin’in “üye devlet” statüsünün kabul edilmesine yalnızca Güvenlik Konseyi karar verebiliyor. Bu yöndeki bir öneri de masaya yatırılmış ve birkaç hafta önce Amerika'nın vetosu ile engellenmişti.

Bu nedenle Madrid, Dublin ve Oslo'nun, üçlü ve eşzamanlı tanınması, her şeyden önce siyasi bir jest. İsrailli liderlere, İsrail ile Filistin arasında iki devletli çözüm fikrini yeniden teyit etmeleri yönünde bir mesaj.

Ayrıca bu güne kadar güney ülkeleri tarafından tanınan Filistin devletinin Oslo ve Dublin gibi kuzey başkentleri tarafından da tanıması önemli bir aşama olarak tanımlanıyor.

Diğer Batılı devletlere çağrı

Bu aynı zamanda, diğer Batılı ülkeleri, kendi örneklerini takip etmeye veya tavır almaya teşvik eden bir jest. Örneğin, Filistin Devleti'ni tanımanın artık "tabu" olmadığını düşünen, ancak onu resmi olarak tanıma zamanının henüz gelmediğine inanan Fransa gibi ülkeler ile; Malta ve Slovenya gibi daha önce kabul eden ancak tanımakta çekimser davranan AB ülkelerine de mesaj gönderiliyor.

Filistin Yönetimi'nin yaptığı sayıma göre Filistin devleti, İspanya, İrlanda ve Norveç'in de aralarında bulunduğu, BM'ye üye 193 ülkeden 145’i tarafından tanınıyor.

Bu listede Batı Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinin çoğu, Avustralya, Japonya ve Güney Kore yer almıyor.

Birçok Avrupa ve bölge ülkesinden de sivillerin ölümü ile ilgili tepki geldi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron İsrail'in son saldırıları karşısında "öfkelendiğini" söyledi. Macron, "Bu operasyonlar durmalı. Refah'ta Filistinli siviller için güvenli bölge yok" açıklaması yaptı. Ayrıntıları Arzu Çakır aktarıyor