Beş Soruda ABD’nin TikTok Endişesi

Çin şirketi ByteDance’e bağlı sosyal medya platformu TikTok’un CEO’su Shou zi Chew, ABD Kongresi’nde dün düzenlenen oturumda ulusal güvenlik endişelerini gideremedi. Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy, kaygıların giderilmesi için her iki siyasi partinin desteğiyle hazırlanan yasa tasarısının Kongre’den geçeceğini düşündüğünü söyledi.

ABD Kongresi üyeleri, Temsilciler Meclisi’nin Enerji ve Ticaret Komisyonu’nda dün yaklaşık beş saat süren oturumda TikTok’un CEO’su Shou Zi Chew’u zor ve sert sorularla terletti. Ancak oturumun ardından açıklama yapan Kongre üyelerinin çoğu CEO’nun sorulara verdiği yanıtları tatmin edici bulmadıklarını belirtiyor.

TikTok neden tehdit olarak görülüyor?

TikTok’un bağlı olduğu Çin teknoloji şirketi ByteDance’in merkezi Pekin’de ancak 2012 yılında Çinli girişimci Zhang Yimig tarafından kurulan şirket Keyman Adaları’nda kayıtlı.

Batı ülkelerinin hükümetleri Çinli yetkililerin ByteDance’i Amerikalı kullanıcıların TikTok verilerini teslim etmeye zorlayabileceğinden endişeli.

Çin Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyse böyle bir olasılığı reddederek şimdiye kadar TikTok’un ABD’nin ulusal güvenliğini tehdit ettiğine ilişkin bir delil sunmadığını söylüyor.

Çin’in 2017’de kabul edilen Ulusal İstihbarat Yasası her kuruluşun devletin istihbarat çalışmalarına destek vermesi ya da işbirliği yapması gerektiğini; 2014’te kabul edilen Karşı-Casusluk Yasası da ilgili kuruluşların bir soruşturma kapsamında delil toplamayı reddedemeyeceğini belirtiyor.

ByteDance’in de Çinli yetkililerin verileri talep etmesi halinde bu kurallara uymak zorunda olduğu görüşü dile getiriliyor.

ABD’de bazı Kongre üyeleri Çin’de devlet ve özel sektör arasındaki çizginin bulanık olduğuna dikkat çekerken, bazıları da Çin Komünist Partisi’nin ruhsat iptali, vergi soruşturması gibi yaptırımlarla Çin’de faaliyet gösteren şirketleri bu kurallara uymaya zorlayabileceğini belirtiyor.

Kongre’de düzenlenen dünkü oturumda TikTok CEO’suna ByteDance şirketinin üst düzey yöneticileri ya da çalışanlarının Çin Komünist Partisi üyeleri olup olmadığı ya da partiyle bağlantılı olup olmadıkları sorusu yöneltildi.

Soruya net yanıt vermekten kaçınan şirketin CEO’su Shou Zi Chew ise şirketin kurucusunun Çin Komünist Partisi üyesi olmadığını bildiğini söyledi; ancak “Çalışanlarımızın siyasi bağlantısını bilmiyoruz çünkü bunu sormuyoruz” dedi.

Veriler casusluk amacıyla kullanılabilir mi?

ABD Kongresi’ndeki oturumda Cumhuriyetçi Neal Dunn TikTok CEO’suna, ByteDance’in Pekin’in talebiyle Amerikalılar’ı izleyip izlemediğini sordu.

TikTok CEO’su Chew soruya “hayır” yanıtını verince Kongre üyesi, şirketin Aralık ayında ByteDance’in Çin’de çalışan personelinin iki Amerikalı gazetecinin verilerine erişim sağladığı açıklamasını hatırlattı ve ByteDance’in casusluk yapıp yapmadığına ilişkin sorusunu yineledi.

İLGİLİ HABERLER

TikTok’un Gazetecileri İzlediği İddialarına Soruşturma

TikTok’un CEO’su bu çalışanların işlerine son verildiğini söyleyerek, “Casusluk ifadesinin durumu anlatmak için doğru ifade olduğunu düşünmüyorum” dedi ve şirketin olaydan sonra iç soruşturma yürüttüğünü söylemekle yetindi.

Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy oturumun bu bölümüne atıfta bulunarak, şirketin CEO’sunun oturumda verdiği ifadenin “son derece endişe verici” olduğunu söyledi; “Çin’in veri casusluğu yapmadığını söyleyemeyen bir CEO” dedi.

Şirket Aralık ayında yaptığı açıklamada gazetecilerin verilerine erişim sağlayan personelin görev tanımının dışına çıktıklarını ve bu kişilerin işlerine son verildiğini kaydetmişti.

TikTok bir süredir ABD’deki kullanıcıların verilerinin Amerikan teknoloji şirketi Oracle’ın sunucularında depolanmasını planladıklarını söylüyor. Bu çalışma Teksas Projesi adıyla biliniyor.

TikTok CEO’su Chew ABD’deki kullanıcılara ait tüm yeni verilerin ABD’de depolandığını ve eski verilerin eski sunuculardan silinmesinin bu yıl içinde tamamlanmasının beklendiğini söyledi.

TikTok bu proje tamamlandığında Çin’in ABD verilerine erişiminin olmayacağını iddia ediyor.

TikTok yasağı Kongre’den geçer mi?

Demokrat Partili Senatör Mark Warner ve Cumhuriyetçi John Thune, RESTRICT Yasası olarak bilinen ve TikTok dahil ABD için ulusal güvenlik riski oluşturan yabancı menşeli teknolojilerin yasaklanmasına ilişkin yasa tasarısı sunmuştu.

20 senatörün desteklediği yasa tasarısı ABD Ticaret Bakanlığı’na bu teknoloji uygulamalarının yasaklanması konusunda daha geniş yetki veriyor.

Teknoloji ve sosyal medya analistleri, TikTok CEO’su Chew’un veri güvenliği konusundaki sorulara somut cevaplar verememesinin, platformun yasaklanmasını isteyen Kongre üyeleri için elverişli koşulları oluşturduğu görüşünde.

İLGİLİ HABERLER

TikTok CEO’su Güvenlik Endişelerini Giderebildi mi?

Bazı uzmanlarsa Kongre’de TikTok’la ilgili güvenlik endişelerinin geldiği noktada şirketin yöneticisinin görüşleri değiştirme ve Kongre üyelerini tatmin etme olasılığının düşük olduğunu belirtiyor.

ABD Kongresi’nde Cumhuriyetçiler’in dışında Demokratlar da TikTok’la ilgili kaygılarını dile getiriyor.

Temsilciler Meclisi’ndeki Demokratlar’ın lideri Hakeem Jeffries Cuma günü düzenlediği basın toplantısında, tüketici haklarının korunması ve gizlilik konularındaki endişelere işaret ederek, “TikTok konusunda ciddi ulusal güvenlik kaygıları var” dedi.

Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Senato Ticaret Komisyonu ise henüz TikTok gibi ABD için ulusal güvenlik riski oluşturduğu savunulan yabancı menşeli teknolojilerin yasaklanmasına ilişkin yasanın görüşülmesi için bir oturum planlamadı.

Olası TikTok yasağına tepkiler neler?

ABD’de bireysel özgürlükleri savunan gruplarsa TikTok’un yasaklanmasının ABD Anayasası Birinci Ek Maddesi güvencesi altında olan hak ve özgürlüklere darbe olacağı görüşünü savunuyor.

Amerika’da yaklaşık 150 milyon kişi TikTok kullanıyor, uygulama 13 ile 19 yaş arası gençlerin üçte ikisi tarafından kullanılıyor.

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre Kongre oturumundan bir gün önce yaptığı açıklamada, “TikTok’un popülaritesini anlıyoruz, tamam. Ancak Başkan’ın işi Amerikalılar’ın ve ulusal güvenliğin de korunmasını sağlamak” dedi.

PEN America, American Civil Liberties Union ve Columbia Üniversitesi Knight First Amendment Institute gibi kuruluşlar, Çarşamba günü Kongre üyelerine gönderdikleri mektuplarda, TikTok’un yasaklanmasının dünya genelinde ifade özgürlüğü açısından sorunlu bir emsal teşkil edeceğini savundu.

TikTok’un CEO’su Shou Zi Chew kim?

Singapur doğumlu Shou Zi Chew, 2006 yılında University College London’dan mezun olduktan sonra iki yıl Amerikan yatırım bankası Goldman Sachs’ta çalıştı.

Daha sonra ABD’ye taşınarak Harvard Business School’da yüksek lisans yapan Chew Facebook’ta da iki yıl staj yaptı.

MBA derecesinin ardından girişim sermayesi DST Global şirketine ortak oldu ve daha sonra ByteDance adını alan şirkete yatırım yapılmasını sağladı.

Çin akıllı telefon şirketi Xiaomi’de beş yıl çalıştıktan sonra 2021 yılında eski Disney yöneticisi Kevin Mayer’ın yerine TikTok CEO’su olarak atandı. Chew ByteDance CEO’su Liang Rubo’ya bağlı olarak çalışıyor.

AP’nin konuyla ilgili bir haberinden yararlanılmıştır.