Putin, Savunma Bakanı Şoygu’yu görevden aldı

Beşinci görev dönemine başlayan Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, kendisine en yakın isimlerden Savunma Bakanı Sergey Şoygu'yu görevden aldı.

Kremlin'den yapılan açıklamada Putin'in dün Şoygu'yu Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri olarak atayan bir kararname imzaladığı belirtildi. Atama, Putin'in Savunma Bakanı Şoygu’nun yerine Andrey Belousov'u önermesinden kısa bir süre sonra duyuruldu.

Putin'in 7 Mayıs’taki Kremlin'deki görkemli yemin töreninin ardından kabinedeki tüm bakanlar Rus yasaları uyarınca istifa etmişti. Çoğu bakanın görevine yeni kabinede de devam etmesi beklenirken Şoygu’nun kaderi belirsiz görünüyordu.

Şoygu'yla ilgili açıklama, Rusya'nın sınır kenti Belgorod'da 10 katlı bir apartmanın çöküp, 13 kişinin öldüğü ve 20 kişinin de yaralandığı bombardıman haberiyle eş zamanlı yapıldı. Rus yetkililer bombalama için Ukrayna'yı suçlarken Ukrayna yorum yapmadı.

Belousov'un adaylığının Rusya parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi tarafından onaylanması gerekiyor. Dün Putin'in kabindeki diğer pozisyonlar için de teklif sunduğu ancak değiştirilen tek bakanın Şoygu olduğu bildirildi. Putin 10 Mayıs’ta yeniden atadığı Başbakan Mihail Mişustin, ertesi gün federal bakanlar için birkaç yeni aday önermişti.

Şoygu'nun yardımcısı Timur Ivanov 24 Nisan’da rüşvet suçlamasıyla tutuklanmış ve resmi bir soruşturmaya kadar gözaltında tutulmasına karar verilmişti. Ivanov'un tutuklanması, Putin ile yakın kişisel ilişkisine rağmen, Şoygu'ya yönelik bir saldırı ve görevden alınmasının olası bir habercisi olarak yorumlanmıştı.

“Yeni fikirlere açık bakan ihtiyacı”

Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, dün yaptığı açıklamada Putin'in savunma bakanlığı görevini bir sivile vermeye karar verdiğini çünkü bakanlığın “yeniliğe ve en yeni fikirlere açık” olması gerektiğini söyledi. Peskov ayrıca artan savunma bütçesinin, “daha büyük ekonomiye uyum göstermesi gerektiğini” ve yakın zamana kadar başbakan birinci yardımcısı olarak görev yapan Belousov'un bu iş için uygun olduğunu söyledi.

65 yaşındaki Belousov, başbakanlık ofisi ve Ekonomik Kalkınma Bakanlığı'nın finans ve ekonomi departmanlarını yönetmişti. 2013’te Putin'in danışmanı olarak atandı ve yedi yıl sonra, Ocak 2020'de başbakan birinci yardımcısı oldu.

Peskov, görev değişikliğinin “her zaman Genelkurmay Başkanı'nın yetkisinde bulunan askeri kararları” etkilemeyeceğini ve Orgeneral Valery Gerasimov'un görevine devam edeceğini belirtti.

Güvenlik Konseyi: “Eski kilit isimler için bir ‘kızak”’

Carnegie Rusya Avrasya Merkezi'nde kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Tatiana Stanovaya, internet üzerinden yaptığı bir yorumda Şoygu'nun Rusya Güvenlik Konseyi'ne atanmasının, Putin’in Güvenlik Konseyi’ni eski kilit isimler için bir “kızak” olarak gördüğünü gösterdiğini söyledi. Artık yönetimde söz sahibi olmayan ancak gitmesine hiçbir şekilde izin veremeyeceği insanlar için. 2020'den beri bu konseyin başkan yardımcısı olarak görev yapan eski Rusya Devlet Başkanı Dmitryi Medvedev de bu isimler arasında.

Şoygu, yıllardır Putin'e yakın çalışan Nikolay Patruşev'in yerine Güvenlik Konseyi'ne atandı. Peskov, Patruşev'in başka bir görev üstlendiğini ve ayrıntıları önümüzdeki günlerde açıklayacağını söyledi.

Ukrayna savaşında hayal kırıklığı

Şoygu, Putin'in Rus birliklerini Ukrayna'ya gönderme kararında kilit bir isim olarak görülüyordu. Rusya, operasyonun Ukrayna'nın çok daha küçük ve daha az donanımlı ordusunu hızla alt etmesini ve Ukraynalılar’ın Rus birliklerini genel olarak memnuniyetle karşılamasını bekliyordu.

Rus ordusunun, başkent Kiev'i ele geçirme girişimi sonuçsuz kaldı. Ukrayna ordusu, Moskova güçlerini Harkov bölgesinden geri püskürten bir karşı saldırı da dahil olmak üzere işgalci güçleri küçük düşürücü darbeler indirdi.

Şoygu 2012'de savunma bakanı olmadan önce 20 yılı aşkın bir süre boyunca birbirinden oldukça farklı görevler üstlenmişti: 1991’de, daha sonra Acil Durumlar Bakanlığı'na dönüşecek olan Rus Kurtarma Birliği’nin getirildi. Görünürlüğü bu dönemde epeyce arttı. Kurtarma birlikleri, Sivil Savunma Birlikleri'ni bünyesine kattığı için bu görev, hiçbir askerî kariyeri olmamasına rağmen Şoygu’nun general unvanını almasını da sağladı.

Şoygu, uzun süredir ülkenin en üst düzey güvenlik yetkilisi olan Nikolay Patruşev ile aynı güce sahip değil. Ancak Mayak İstihbarat danışmanlık şirketinin başkanı Mark Galeotti'ye göre Patruşev, Şoygu'nun üstleneceği pozisyonu küçük bir bürokratik rolden büyük bir etki alanına dönüştürmek için epey çaba etmişti. Dolayısıyla Şoygu’nun yeni pozisyonunu tümüyle pasif olduğunu söylemek mümkün değil. Başkan Putin’in görüşüne sunulacak üst düzey güvenlik materyalleri, Güvenlik Konseyi Sekreterliği'nden geçmeye devam edecek.

Çatışmalar Harkov’da yoğunlaştı

Diğer taraftan yetkililer, Ukrayna'nın kuzeydoğusundaki kasaba ve köyleri top ve havan atışlarıyla hedef alan yeni Rus harekâtından binlerce sivilin kaçtığını söyledi. Yoğun çatışmalar, Harkov bölgesindeki Ukrayna birliklerini geri çekilmeye zorladı ve Rusya sınırı boyunca, gri bölge olarak adlandırılan ve daha az savunulan yerleşim yerlerinde Rus kuvvetlerine daha fazla toprak teslim etti.
Dün çatışmalar, savaştan önce 17 bin nüfusuyla kuzeydoğudaki en büyük kasabalardan biri olan Vovchansk’ı merkez aldı.

Harkov bölge polisi başkanı Volodimir Timoşko, Rus güçlerinin kasabanın eteklerinde olduğunu ve üç yönden yaklaştığını söyledi.
Vali Oleh Syniehubov sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Moskova güçlerinin operasyon başlattığı Cuma gününden bu yana en az 4 bin sivilin Harkov bölgesinden kaçtığını söyledi. Dün kuzeydoğu cephe hattı boyunca şiddetli çatışmaların yaşandığını ve Rus güçlerinin son 24 saat içinde 27 yerleşim yerine saldırdığını söyledi.

Analistler Rusya'nın bu hamleyi, söz verilen Batılı malzemeler cepheye ulaşmadan önce mühimmat sıkıntısından faydalanmak için tasarlandığını söylüyor.

Ukraynalı askerler Kremlin'in, Ukrayna birliklerini ve ateş gücünü tüketmek için orantısız miktarda ateş ve piyade saldırısı başlatma şeklindeki olağan Rus taktiğini kullandığını söyledi. Rus kuvvetleri, daha önce cephe hattının durağan bir bölgesinde çatışmaları yoğunlaştırarak, kuzeydoğuda Ukrayna kuvvetlerini sıkıştırma tehdidinde bulunurken, Moskova'nın da zemin kazandığı daha güneyde yoğun çatışmalar yürütüyor.

Bu gelişme, Rusya'nın Mart ayında enerji altyapısını ve yerleşim yerlerini hedef alan ve analistlerin bir taarruz için koşulları şekillendirmeye yönelik ortak bir çaba olduğunu tahmin ettikleri saldırıları artırmasının ardından geldi.

Rusya Savunma Bakanlığı dünkü açıklamasında, kuvvetlerinin Ukrayna'nın Harkov bölgesi sınırında dört köyü ele geçirdiğini ve 11 Mayıs’ta beş köyün daha ele geçirildiğini bildirdi. Bu bölgelerin, dinamik çatışmalar ve sürekli ağır bombardıman nedeniyle Rus ilerleyişini kolaylaştıracak şekilde zayıf bir şekilde tahkim edilmiş olması muhtemel.

Ukrayna yönetimi Moskova'nın kazanımlarını doğrulamadı. Ancak Harkov bölge polisi başkanı Timoşko, Strilecha, Pylna ve Borsivika'nın Rus işgali altında olduğunu ve Hlyboke ve Lukiantsi'nin diğer köylerine saldırı düzenlemek için piyade getirdiklerini söyledi.