Türk Bilim İnsanlarından Kronik Bel Ağrısında Çığır Açan Araştırma

Prof. Dr. Murat Şakir Ekşi ve Dr. Emel Ece Özcan-Ekşi, paraspinal kas kalitesine dair uluslararası meta-analizle tıp literatürüne yön veriyor

Kronik bel ağrısı, günümüzde milyonlarca insanın yaşam kalitesini düşüren, iş gücü kaybının en sık nedenlerinden biri olarak gösteriliyor. Ancak ağrının arkasındaki kas-iskelet sistemi değişiklikleri hâlâ tam olarak açıklanamamış durumda.

Bu alandaki en geniş kapsamlı sistematik derleme ve meta-analizlerden biri, iki Türk bilim insanının liderliğiyle 2025 yılında European Spine Journal’da yayımlandı.

Araştırmanın odak noktası: Paraspinal kasların yapısal değişimi

İngiltere, İtalya ve Türkiye’den bilim insanlarının ortak yürüttüğü bu çalışma, bel bölgesini destekleyen paraspinal kasların (multifidus, erector spinae ve psoas major) yapısal kalitesini inceledi.

Meta-analize dahil edilen 21 araştırma ve 191 tam metin incelemesi sonucunda, kronik bel ağrısı yaşayan kişilerde:

• Multifidus kasının kesit alanında (CSA ve FCSA) belirgin küçülme,
• Kas içinde yağ infiltrasyonunun (FI) artışı,
• Özellikle L3-L5 seviyelerinde anlamlı değişiklikler saptandı.

Bu bulgular, ağrının yalnızca sinir basısı veya disk dejenerasyonu değil, aynı zamanda kas kalitesindeki yapısal bozulmalarla da yakından ilişkili olduğunu gösterdi.

Bilimsel önemi

Araştırma, bugüne kadar farklı görüntüleme teknikleriyle elde edilmiş onlarca veriyi bir araya getirerek, kas kalitesi ile ağrı arasındaki bağlantıyı istatistiksel olarak güçlendirdi.

Sonuçlar, kronik bel ağrısının patofizyolojisinde multifidus kasının merkezi bir rol oynadığını ortaya koydu.

Bu kasın fonksiyon kaybı, bel stabilitesinin bozulmasına ve ağrının kronikleşmesine neden olabiliyor.

Türk bilim insanlarının katkısı

Çalışmada öne çıkan iki isim — Prof. Dr. Murat Şakir Ekşi ve Dr. Emel Ece Özcan-Ekşi — hem Türkiye’yi temsil etti hem de global omurga araştırmaları alanında dikkat çekici bir başarıya imza attı.

2025 yılında yayımlanan bibliyometrik sıralamada, Prof. Dr. Murat Şakir Ekşi 4. sırada, Dr. Emel Ece Özcan-Ekşi ise 5. sırada yer alarak, dünyanın en üretken 10 omurga araştırmacısı arasına girdi.

Prof. Dr. Murat Şakir Ekşi kimdir?

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) uzmanı olan Prof. Dr. Ekşi, omurga cerrahisi, disk dejenerasyonu ve bel ağrısı patofizyolojisi üzerine yaptığı klinik ve deneysel çalışmalarla tanınıyor.

Uluslararası literatürde çok sayıda makalesi bulunan Ekşi, omurga biyomekaniği, kas morfolojisi ve cerrahi sonrası kas iyileşmesi konularında referans gösterilen isimlerden biri.

Dr. Emel Ece Özcan-Ekşi kimdir?

Dr. Özcan-Ekşi, klinik araştırmalar ve kas-iskelet sistemi görüntüleme teknikleri konusunda uzmanlaşmış bir tıp araştırmacısı.

Özellikle MRI tabanlı kas kalite ölçümleri, yağ infiltrasyonu analizi ve kas atrofisi üzerine yürüttüğü çalışmalar, son dönemde Avrupa bilim camiasında sıkça alıntılanıyor.

Eşiyle birlikte yürüttükleri omurga ve bel ağrısı araştırmaları, multidisipliner bir yaklaşımın Türkiye’deki öncülerinden biri olarak kabul ediliyor.

Tedaviye yansıyan sonuçlar

Meta-analizden elde edilen veriler, kronik bel ağrısı tedavisinde klasik yaklaşımların ötesine geçilmesi gerektiğini gösteriyor.

Araştırma, tedavi sürecinde şu önerileri öne çıkarıyor:

• Multifidus kasını hedefleyen segmental egzersizler,
• Bel stabilizasyonu odaklı fizyoterapi programları,
• Kas yapısını koruyucu cerrahi tekniklerin tercih edilmesi,
• Kas yağlanmasını azaltıcı uzun dönemli rehabilitasyon planları.

Bu yaklaşımlar, ağrının nüks etmesini önlemeye ve kas fonksiyonlarını yeniden kazandırmaya yönelik yeni bir tıbbi çerçeve sunuyor.

Akademik yankı

Makale, yayınlanmasının ardından kısa sürede 40’tan fazla atıf aldı. Omurga cerrahisi derneklerinde ve uluslararası ortopedik kongrelerde “örnek meta-analiz çalışması” olarak gösterildi.

Uzmanlar, araştırmanın gelecekte bel ağrısına yönelik kişiselleştirilmiş tedavi modellerinin temelini oluşturabileceğini belirtiyor.

Prof. Dr. Murat Şakir Ekşi ve Dr. Emel Ece Özcan-Ekşi, hem Türkiye tıbbının bilimsel gücünü hem de disiplinlerarası araştırmanın önemini bir kez daha kanıtladı.

Kronik bel ağrısının yalnızca ağrıyı değil, kas dokusunun yapısal sağlığını da hedefleyen yeni tedavi yaklaşımları, bu çalışmanın en kalıcı mirası olarak gösteriliyor

İlgili Haber
Bel fıtığı ameliyatı olmalı mıyım?