27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden 63 yıl geçti
Eski Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idamıyla sonuçlanan ve milletin vicdanında derin yaralar açan 27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden 63 yıl geçti.
63 yıl önce bugün TSK içerisindeki bazı general ve subayların oluşturduğu 38 kişilik Milli Birlik Komitesi (MBK), "DP'nin ülkeyi gitgide bir baskı rejimine ve kardeş kavgasına götürdüğü" gerekçesiyle 27 Mayıs 1960'ta sabaha karşı yönetime el koydu.
Eski Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idamıyla sonuçlanan ve milletin vicdanında derin yaralar açan 27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden 63 yıl geçti.
27 Mayıs'ı Yaşamış Osman Dede Anlattı.(Arşiv)
27 Mayıs 1960 Ne Yaşanmıştı ?
DP’nin 14 Mayıs 1950 yılında iktidara gelmesiyle birlikte CHP’nin 23 yıllık hükümeti muhalefet konumuna düşmüştür. Dönemin DP başkanı olan İstanbul Milletvekili Adnan Menderes'in 19. Cumhuriyet Hükümetini kurmasına rağmen hükümet bir yılını doldurmadan 8 Mart 1951 tarihinde istifaya sürüklenmiştir. 20. Cumhuriyet hükümeti Adnan Menderes tarafından kurulmuş ve DP Genel Kongresinde tekrar genel başkan seçilmiştir. Bu dönemde laiklik karşıtı olduğu belirtilen Said Nursi ile ilgili dava 25 Aralık 1952 tarihinde Samsun’da görüşülmeye başlanmıştır. Ayrıca "Atatürkçü düşünceye zarar vermek ve dini siyasete ilan etmek" suçlamasıyla MP’nin (Millet Partisi) faaliyetleri 8 Mart 1953 tarihinde durdurulmuştur. 1954 tarihinde ise mahkeme partinin dini karakterde olduğu kanısına vararak partinin kapatılmasına karar vermiştir. (1)
1954 yılında yapılan seçimlerde DP parlamentoda üstünlüğü sağlayarak CHP’nin 31 sandalyesine karşı 489 sandalye ile büyük bir üstünlük kurmuştur. Sandıktan zaferle ayrılan DP 17 Mayıs 1954 tarihinde 21. hükümeti kurmuştur. Meclisten güven oyu alan 21. hükümet başkanı Adnan Menderes 1955 tarihinde Fuad Köprülü’yü Başbakan yardımcısı ve Fatih Rüştü Zorluyu ise Devlet ve Dışişleri Bakanlığına getirmiştir. DP’nin meşruluğu artmaya başlamıştır ki parti içinde karşıt sesler yükselmeye başlamıştır. 1955 yapılında parti genel kongresinde Adnan Menderes başkan seçilirken muhalif görülen 9 milletvekili partiden ihraç edilmiştir. Bu ihraçları da 10 adet milletvekilinin vefa istifaları izlemiştir. İzleyen dönemde meclis kurulundaki tartışmalardan dolayı Sıtkı Yırcalı, Hasan Polatkan ve Fatih Rüştü Zorlu bakanlıklardan istifa etmişlerdir. İstifaların ardından bütün kabinenin istifası gündeme gelince de Adnan Menderes dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’a hükümetin istifasını sunmuş ve hükümet düşmüştür. (1)
Cumhurbaşkanının yeni bir hükümet kurulması istemi üzerine Adnan Menderes 9 Aralık 1955 tarihinde 22. hükümeti kurmuştur. 22. Hükümetin ömrü de 1957 seçimlerine kadar sürmüştür. 1957 seçimlerinde DP 519, CHP 173 ve Cumhuriyet Millet Partisi (CMP) ise 4 koltuk kazanmıştıt. Seçim sonuçlarına göre 25 Kasım 1957 tarihinde 23. Cumhuriyet Adnan Menderes tarafından kurulmuştur ve bu dönemden itibaren siyasi karşıtlıklar ivmelenmeye başlamıştır. DP 1958 meclis konuşmasında CHP’ye faaliyetlerinden dolayı gözdağı vermeye başladığında CHP’den bir karşı açıklama gelmiş ve "CHP, Cumhuriyetin ve hükümetin koruyucusu olduğu için demokrasinin en büyük garantörüdür" denilmiştir. Bu sıkıntılı dönem yaşanırken kışlada da değişiklik sinyalleri gelmeye başlamıştır. 22 Ağustos 1958 tarihinde Genel Kurmay Başkanlığına Rüştü Erdelum, Kara Kuvvetleri Komutanlığına Orgeneral Cemal Gürsel getirilmiştir. Fakat siyasiler arasındaki ipler gerilmeye devam etmiştir. İsmet İnönü ve Menderes arasında yaşanan “idam sehpası” ve “yumruk atma” polemiği tarafları birbirine daha da karşıt hale getirmiştir. (1) (2)