Seçim Takvimi Nasıl İşleyecek İttifaklar Nasıl Şekillenecek?

ANKARA — 

Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK), 18 Mart itibariyle resmi seçim takvimini ilan etmesiyle birlikte Türkiye’de Cumhuriyet döneminde hükümet sistemi değişikliğine yol açabilecek ya da kapıyı kapatacak süreç başladı.

YSK Başkanı Ahmet Yener, bugünkü açıklamasında, Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'ne ilişkin seçim takvimi, yurt içi ve dışı seçmenlerin oy kullanması, partilerce aday listeleri sunumu ile milletvekili adaylarıyla ilgili seçilme yeterliliğini görüştüklerini bildirdi.

Yener, “Bugünkü çalışmamızda 14 Mayıs 2023 tarihinde (Pazar günü) yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilli Seçimleri’nde, seçim takviminin başlangıç tarihi olarak 18 Mart 2023 tarihi belirlenmiştir. Ayrıca yurt içi ve yurt dışında seçmenlerin oy kullanmasına ilişkin ilkelerin belirlenmesi çalışması da devam etmektedir” ifadesini kullandı.

YSK’nın 18 Mart Cumartesi günü başlattığı seçim takvimi uyarınca artık iktidar ve muhalefet cephelerinde “ittifak ve yöntemi” ile ilgili karar verilmesinde son günler geri sayımı başladı. Siyasi partiler, en geç 24 Mart Cuma günü eğer diğer partilerle genel seçimler yani parlamento seçimi için işbirliği oluşturuyorsa genel başkanlarınca imzalanmış “ittifak protokolü” belgelerini YSK’ya sunmak durumunda.

Siyasi partilerin, milletvekili seçimi açısından hangi illerde ortak aday listesi, hangilerinde kendi parti amblemleriyle ayrı listelerle yarışacaklarına önümüzdeki 10 gün içinde karar vermesi gerekiyor.

Muhalefet cephesinde altı siyasi parti birlikteliğine dayalı Millet İttifakı’nın milletvekili adaylığıyla ilgili listeler üzerindeki çalışması sürüyor. HDP’nin bulunduğu Emek ve Özgürlük İttifakı’nın ise parlamento seçiminde ortak listede anlaşmazlık yaşandığı görülüyor.

AKP’nin ittifak çalışmalarında bugünkü tablo nedir?

İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), bugün ittifak kurmak amacıyla Hür Dava Partisi’ni (HÜDAPAR) ziyaret etti. Bunun yanısıra AKP, Milli Görüş’ün kurucusu Necmettin Erbakan’ın oğlu Fatih Erbakan’ın genel başkanlığını üstlendiği Yeniden Refah Partisi’yle görüştü. AKP’nin ittifak arayışıyla Türkiye’nin özellikle kadın haklarında kazanılmış haklarında gerilemeye yol açacak taleplerde bulunulduğu iddiası gündeme taşındı.

AKP Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Yeniden Refah Partisi’yle ittifak kurulmasına ilişkin “Gayet müspet bir atmosferde ilerlediğini söylemek isterim” açıklaması yaptı. Ancak Yeniden Refah Partisi yönetimince, İstanbul Sözleşmesi’nin Türkiye’deki uygulama düzenlemesi 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun”un yürürlükten kaldırılmasını talep ettiği ileri sürüldü. İttifak için kadın haklarında gerileme adımı atılması yönünde talepte bulunulduğu iddiası üzerine ilk önce Aile Bakanı Derya Yanık, “6284 sayılı kanunun ruhuyla ve mevcudiyetiyle varlığı son derece önemlidir. Varlığının tartışmaya açılması dahi bizce kabul edilemez” açıklaması yaptı. Ardından ittifak görüşmesindeki AKP Genel Başkanvekili Binali Yıldırım da, Yeniden Refah Partisi’ne sadece nezaket ziyareti yaptıklarını belirterek, 6284 sayılı kanunla ilgili, “Bu konuları hiç konuşmadık” ifadesini kullandı.

Buna karşın Yeniden Refah Partisi’nin Gençlik Kolları Başkanı Güler, “ahlak ve maneviyat önceliği” ifadesiyle 6284’ün kaldırılması, LGBTİ derneklerinin kapatılması, nafaka hakkına son verilmesi taleplerini ittifak şartları olarak sıraladı. Yeniden Refah Partisi Genel Başkan Yardımcısı Doğan Aydal da, AKP’yle ittifak şartlarında anlaştıklarını söyledi. Bunlara karşı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, muhafazakar genç seçmenlere çağrı yapmıştı.

AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş ve Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz, HÜDAPAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu ve beraberindeki heyetle görüştü. Görüşmenin ardından Kurtulmuş, “İlkeler etrafında bütünleşme ve fikirlerimizi ortaklaşma olarak görüyoruz. Cumhur İttifakı'nın içerisinde olan ve olacak partilerin kurumsal kimliği, parti programı ve siyasi fikirleri vardır. Önümüzdeki günlerde görüşmeler devam edecek. Bu müzakerelerden de olumlu sonuçlar çıkacağı kanaatindeyim” dedi.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’ı destekleyeceklerini açıkladıklarını anımsatan Yapıcıoğlu da, parlamento seçimi açısından, “Şu ana kadarki görüşmelerde bir pürüz yok. Son noktayı koymuş değiliz, anlaşılamayan bir nokta yok” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüştüğü Büyük Birlik Partisi (BBP) lideri Mustafa Destici ise, BBP’nin 81 ilde kendi listesiyle seçime gireceğini açıkladı. Destici, 24 Haziran 2018’te AKP listesinden Ankara milletvekili seçilmişti.

Cumhurbaşkanlığı için yurttaş başvurusunda süre darlığı

YSK’nın seçim takvimi itibariyle siyasi partilerin Ankara’da genel merkez binalarında milletvekilliği aday adaylığı için başvuru trafiği de başladı. AKP’nin AFAD Başkanlığı’na aktarılacağını açıkladığı başvuru ücretiyle ilgili CHP tarafı da başvurular kapsamında toplanacak tüm rakamı depremzedeler için kullanacağını açıkladı.

YSK, Cumhurbaşkanlığı Seçimi için 23 Mart Perşembe gününe kadar siyasi partilerce yapılacak başvurulara süre tanıdı. Ancak seçmenlerce 100 bin imzalı dilekçeyle Cumhurbaşkanlığı adaylığı için yapılacak başvurular içinse sadece 19 Mart ve 20 Mart tarihlerinde başvuru kabul edileceği bildirildi. Dolayısıyla TBMM’de milletvekili grubu olmayan siyasi partilerce aday gösterilecek veya bağımsız adaylar açısından süre darlığı sözkonusu.

Cumhur İttifakı’nın resmi ortağı olmamasına rağmen iktidar politikalarını destekleyen Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek ise, bugünkü basın toplantısında, AKP’ye yönelik “HÜDA-PAR'la seçim ittifakı gaflettir" dedikten sonra Cumhurbaşkanı adayı olduğunu ilan etti.

Seçim takvimi detaylarında neler var?