Fransa'da Emeklilik Yasası Krizi

PARİS - Fransa'da emekilik yaşını 64'e çıkaran reforma ilişkin Ulusal Meclis'te yapılan son görüşmelerde hükümet Meclis oylamasını baypas etme kararı aldı. Başbakan Elisabeth Borne'un reformun oylama yapmadan kabul edileceğini açıklaması Meclis Genel Kurulu'nda ve başta parlamento binasının önü olmak üzere tüm ülkede sert tepkilere yol açtı.

Başbakan Elisabeth Borne yasayı geçirmekte kararlı olduklarını açıklarken; muhalefet hükümet aleyhinde gensoru önergesiyle karşılık vereceklerini kaydetti. Ülkedeki tüm sendikal konfederasyonlar oybirliği ile eylemlere devam etme ve 23 Mart'ta genel greve gitmeyi kararlaştırdı.

Fransızların çoğu karşı

Başkent Paris sokaklarında sabah saatlerinden itibaren gergin ve hareketli saatler yaşandı.

Fransızların yüzde 70'inin karşı olduğu emeklilik yasası üzerinde hafta başından itibaren çalışan Senato-Meclis ortak komisyonu bazı ufak değişiklikler yaparak, dün ortak bir metin üzerinde uzlaştı.

Uzlaşma metninde, çalışanların en çok karşı çıktığı emeklilik yaşının 62'den 64'e, pirim ödeme yıl sayısının da 42'den 43'e çıkarılmasını öngören maddeler korundu.

İlk görüşmelerde Ulusal Meclis'te süre yetmediği için oylanamayan, Senato'daki görüşmelerdeyse merkez sağın desteğiyle kabul edilen yasa tasarısı üzerinde; uzlaşma komisyonunun ortak metin belirlemesiyle ikinci tur görüşmeler yapıldı.

Reform önce parlamentonun üst kanadı Senato ve alt kanadı Ulusal Meclis gündemine alındı. Sabah önce Senato'da kabul edilen metin öğleden sonra Ulusal Meclis gündemine geldi.

Elysee Sarayı'nda kriz toplantısı

Bu sırada Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Başbakan Elisabeth Borne ve bazı hükümet üyeleriyle Elysee Sarayı'nda acil kriz zirvesi topladı. Kabinesiyle meclis aritmetiği üzerinde çalışan Macron, Ulusal Meclis'te gerekli olan salt çoğunluğu bulamayacağını anlayınca, yasanın oylamasız kabul edilmesini öngören "49/3" maddesinin işletilmesini istedi.

Başbakan Elisabeth Borne Ulusal Meclis'te başlayan görüşmelere gelerek, hükümetin emeklilik reformunu oylamasız geçireceğini açıkladı. Başbakan Borne daha kürsüye yaklaşırken, ıslık ve yuhalamalarla protesto edildi.

Sol grup Meclis'te "64 yaşa hayır" pankartları açarak Fransız milli marşı Marseillais'i okudu. Görüşmeler protestolar nedeniyle sık sık kesildi.

Protesto gösterilerinde 73 gözaltı

Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un yasayı oylama yapmadan geçirme kararını duyan çalışanlar Meclis binasının önüne akın etti.

Plansız bir şekilde kendiliğinden başlayan eylemler ilerleyen saatlerde giderek büyüdü. Polis, tüm Meclis binasının etrafını polis arabaları ve çevik kuvvet ekipleriyle güvenlik kordonuna aldı.

Göstericiler Meclis binasının hemen önündeki Concorde Meydanı'nda yasayı geçse de kabul etmeyeceklerini belirterek "Hükümet istifa" sloganları attılar.

Akşam saatlerinde polisin dağılma çağrısına uymayan göstericiler yan sokaklarda eylemlere devam etmek isteyince polis göstericilere gaz bombası ve tazyikli su sıkarak müdahale etti.

Paris sokaklarında bir süre devam eden kovalamacanın ardından bazı araçları ve çöp konteynerlerini ateşe veren, polise sert cisim atan 73 eylemci gözlatına alındı.

Fransa'nın diğer büyük illerinde de çalışanlar yer yer sokağa çıkarak hükümeti protesto etti. Nantes ve Marsilya kentlerinde de bazı göstericiler mağaza vitrinlerine, araçlara saldırdı; çöp bidonlarını ateşe verdi.

Muhalefetin gensoru girişiminde senaryolar

Hükümet, ülkenin ve Meclis'in önemli bir çoğunluğunun karşı olmasına rağmen, emeklilik reformunu üstelik de oylamasız geçirebilmek için düğmeye bastı.

Ancak Fransız Anaysası'na göre, muhalefetin 24 saat içinde hükümet aleyhinde gensoru önergesi verme hakkı var. Sol grup NUPES ve aşırı sağ parti Ulusal Bütünleşme (RN), gensoru önergesi vereceklerini açıkladı.

Pazartesi günü Meclis Genel Kurulu'nda gensoru önergelerini üzerinde yapılacak görüşmelerin ardından oylama yapılacak. Önergeler kabul edilirse hükümet düşecek, Başbakan Borne istifa edecek. Yasa da reddedilmiş olacak.

Siyasi bir çıkmazı işaret eden bu gelişme karşısında Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Meclis'i feshedip, ülkeyi seçimlere götürmeye kadar bir dizi yetkiye sahip.

Ancak reform konusunda bölünen merkez sağ Cumhuriyetçiler'in (LR) gensoru önergesine destek vermeyeceğini hesaplayan hükümet, önergelerin reddedileceğini düşünüyor.

Önergeler reddedilirse hükümet görevine devam edecek, yasa ise geçmiş kabul edilecek. Hafta sonu iktidar grubu ile LR Grubu arasındaki pazarlıklar ve aritmetik hesaplar devam edecek.

Sendikalar kararlı

Hükümetin tavrı karşısında nasıl adım atacaklarını görüşmek için toplanan sendikalar arası birlik platformu, bu "yararsız ve adil olmayan" yasanın karşısında durmaya devam edeceklerini açıkladı.

Platform, tüm sendikaların oy birliği ile grevlere devam etme kararı aldığını ve 23 Mart'ta genel greve gideceklerini açıkladı.

Arzu Çakır