Yurtdışından Aday Gösterilenlerin Sayısı Neden Az?

BERLİN — 

Yurtdışında yaşayan 3,5 milyon Türk vatandaşı için seçime sayılı günler kaldı. Yurtdışı temsilcilikleri ve sınır kapılarındaki oy verme işlemi Almanya başta olmak üzere birçok ülkede 27 Nisan Perşembe günü başlıyor.

1,5 milyona yakın seçmenin bulunduğu Almanya’da oy verme işlemi 13 başkonsolosluk bölgesinde yapılacak. 24 Haziran 2018'de yapılan son seçimde Almanya’da kayıtlı toplam 1,4 milyon seçmenin katılım oranı yüzde 45,7 olarak belirlenmişti. Seçimlerde AK Parti yüzde 55,7 alırken, CHP yüzde 15,6, HDP de yüzde 14,8’le en çok oy alan 3 parti olmuştu.

2018’deki cumhurbaşkanlığı seçiminde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 64,8 oy alırken, Muharrem İnce yüzde 21,9, Selahattin Demirtaş ise yüzde 10 oranında destek bulabildi.

Almanya’daki seçmenlerin oyları, aritmetiksel olarak Türkiye’deki oyların yaklaşık yüzde 2'sini oluşturuyor. Uzmanlar, başta Almanya olmak üzere yurtdışından gelecek oyların cumhurbaşkanlığı seçiminde ve milletvekili sayısında dengeleri değiştirebilecek derecede rol oynadığını savunuyor. Türkiye’deki partiler yurtdışındaki seçmenlerin oylarını alabilmek için özel seçim bildirgeleri ve programları hazırlayarak, seçmeni kendilerine çekmeye çalışıyor. Seçmeni ikna için gündeme gelen bir diğer yöntem, Almanya’dan ya da Almanya’da aktif olmuş kişileri aday göstermek.

VOA Türkçe’nin Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinde siyasal çalışma yürüten partilerin temsilcilerinden aldığı bilgiye göre, önümüzdeki seçim için toplam 100 kişi aday adayı olarak başvuruda bulundu. Bunların 40’ı AK Parti’den, 30’u CHP’den ve diğerleri de Yeşil Sol, İyi Parti ve MHP gibi partilerden aday adayı olarak başvurularını tamamladı. Ancak çok büyük bir bölümü hayal kırıklığı yaşayarak, aday listelerinde yer alamadı.

Yurtdışından en çok aday AK Parti’den yer aldı

14 Mayıs seçimleri için partilerin dün Yüksek Seçim Kurulu tarafından onaylanarak kesinleşen listelerde en çok aday AK Parti’den yer aldı. Halihazırda İstanbul Milletvekili ve Yurtdışı Türkler Alt Komisyonu Başkanı olan Zafer Sırakaya, yeniden İstanbul 2. Bölge 7. sıradan aday gösterildi. Sırakaya milletvekili seçilmeden önce AK Parti’ye yakınlığıyla bilinen Uluslararası Demokratlar Birliği’nin (UİD) başkanlığını yapmıştı.

AK Parti Almanya temsilcisi Meryem Göka, Konya'ya 4. sıra adayı oldu. Daha önce Milli Görüş Almanya (IGMG) Genel Sekreteri olan Oğuz Üçüncü, AK Parti İstanbul 3. Bölge 7. sıra adayı gösterildi.

Uzun yıllar IGMG Genel Başkanlığı’nı yürüten Ali Yüksel, Yeniden Refah Partisi'nden Konya'da liste başı adayı olarak göze çarptı. Almanya’da bulunduğu sürede Milli Görüş çizgisinde yer alan DEVA Partisi Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, İstanbul 3. Bölge 6. sıra adayı oldu. Almanya Aleviler Birliği Federasyonu’nun (AABF) eski başkanı Turgut Öker, HDP’nn İstanbul 1. Bölge 4. Sıra adayı olarak gösterildi. MHP ise, Cemal Çetin'i yeniden İstanbul 2. Bölge’de 2. sıradan aday gösterdi. CHP’nin aday göstermemesi ise dikkat çekti.

Bulunduğu sıralama açısından yeniden seçilme olanağı çok yüksek olan AK Parti’li Zafer Sırakaya, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada kendi partisinin 3 aday göstermesini AK Parti’nin yurtdışındaki seçmene önem vermesinin bir işareti olarak tanımladı.

“Bildiğiniz gibi biz yurtdışındaki Türkler’e oy verme hakkını da getiren ilk parti olduk. 2012’de yapılan yasal değişikliklerle, vatandaşlar 2014’den sonra yaşadıkları ülkelerde oy verme imkanına kavuştular. 14 Mayıs seçimleri, yurt dışındaki Türkler’in katılımıyla gerçekleşecek altıncı seçim olacak. Umudumuz, bu kez katılım oranının daha da yükselmesi. Yine yurtdışı Türklerine seçim beyannamesinde özel bir yer ayıran AK Parti oldu. 2002’den bu yana yurtdışındaki Türkler’in Türkiye siyasetinin asli unsuruna dönüştüğünü söyleyebiliriz.”

Almanya’daki Türkler’in 2015 ve 2018 meclis seçimleri ile aynı yıl yapılan cumhurbaşkanlığı seçimde önce 59,7, ardından 55,7 oranında AK Parti’yi seçmesini, Zafer Sırakaya partisinin yurtdışı Türklerine yönelik özel girişimleri ile gerekçelendiriyor.

“Almanya‘da yaşayan Türkler, AK Parti dönemine kadar ‘gurbetçi’ ya da ‘Alamancı’ olarak tanımlanıyordu. İlk defa yurtdışındaki insanlarımızın tamamını kapsayacak şekilde bir diaspora, yani yurtdışı Türkleri politikası belirleyen parti olduk. Anadolu’dan Avrupa’ya göç eden herkesi hiçbir ayrım yapmaksızın, Türkiye’nin yumuşak gücü olarak algılayan bir anlayışı temsil ettik ve bu anlayışı şimdi de sürdürüyoruz.”

Diğer partilerin aday listelerine bakıldığında özellikle, yurtdışından adayların azlığının dikkat çektiğini ifade eden Sırakaya, AK Parti’nin bu konuda farklı bir tablo ortaya koyduğu görüşünde.

“Yurtdışındaki vatandaşlarımızın TBMM’deki temsili bizim için çok önemli bir mesele. Bu kez de Almanya’da doğmuş, yetişmiş, vatandaşlarımızın sorunlarını yerinden bilen, İslam ve yabancı düşmanlığını tanıyan, ayrımcılıkla mücadeleye katkı sunabilecek, mecliste yurtdışındaki vatandaşların sorunlarını gündeme getirebilecek en az 3 milletvekilimizin seçilmesini bekliyoruz. Özellikle muhalefet partilerinin, başta da CHP’nin yurtdışını bir seçim bölgesi ilan edeceklerini söylemelerine rağmen, temsil noktasında neredeyse kimseyi aday göstermemeleri, en hafif deyimiyle siyasi ikiyüzlülük. Bu aynı zamanda, bu konuda güvenilir olmadıklarının da çok güçlü bir kanıtı diye düşünüyorum. 27 Nisan’dan itibaren sandığa gideceklerin bu durumu bilerek hareket edeceklerini düşünüyorum.”

CHP geçen yıl, yurtdışındaki seçmenler için seçim kanununda değişiklik öngören kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na sunmuş, teklif 600 milletvekilinden 15’nin yurt dışı seçim çevresinden seçilebilmesini içermişti. Sözkonusu öneri, daha sonra meclis gündeminde sonuçsuz kaldı.

CHP neden yurtdışından aday göstermedi?

CHP’nin bu girişimi, hem seçmenlerde hem de Almanya’daki CHP’liler arasında, partinin bu kez Almanya’dan çok sayıda aday gösterebileceği şeklinde yorumlandı.

Ancak CHP, 30’a yakın aday adayından hiçbirini aday listelerine almadı. Aday adaylığı sürecinde, İstanbul’dan aday gösterileceğine kesin gözüyle bakılan, fakat son listede yer bulamayan CHP Berlin örgütü Genel Başkanı Kenan Kolat, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Millet İttifika’na verilen kontenjanların kendi ve diğer Avrupalı adayların önünü tıkadığı görüşünde.

“Bu dönemde CHP maalesef yurtdışından bir aday gösteremedi. Çünkü şunu görmek gerekiyor: İYİ Parti’nin dışındaki Millet İttifakı’nın diğer dört partisinin adayları bizim listelerimiz üzerinden aday gösterildi. Kontenjan sayıları yüksek olunca, sadece Almanya’dan değil, yurtiçinden de çok sayıda değerli CHP’li isim listelerde yer alamadı. Bu tabi üzücü ve Almanya’dan bakıldığında eleştirilecek bir noktadır. Ama bardağın dolu tarafını da görmek gerekir. CHP ilk kez yurtdışı Türkler’den sorumlu bir genel başkan yardımcılığı oluşturdu. Ayrıca ciddi bir yurtdışı seçim programı ve bildirgesi hazırlandı. Bunlar da sürecin olumlu tarafları.”

“Yurtdışı bir seçim bölgesi olmalı”

Kenan Kolat, CHP’nin geçen yıl önerdiği yurtdışının bir seçim bölgesi olarak görülmesi ve yurtdışından milletvekilleri için belli bir kontanjan ayrılmasının, bundan sonraki seçimlerde çok daha fazla katılımın önünü açacağını ifade ediyor.

“Esas sorun şu: Yurtdışında yaşayan bizler, aday adayı olduk da, Türkiye’de bir ilden başvuru yapabiliyoruz. Ama orada çalışmadığımız için, o bölgelerde tanınırlığımız çok az oluyor. Tamamen teknik bir konu. Esasında yurtdışı bir seçim bölgesi olsaydı, o zaman partiler buradan aday gösterecek ve buraya çok daha fazla önem vereceklerdi. Bu da yeterli değil. Biz CHP’ye şunu da söylüyoruz: Parti Meclisi’nde temsiliyet, kurultaylarda delegelerle temsil edilmek gibi yapısal değişikliklerle yurtdışındakilerin daha fazla sesinin temsil edilmesi gerekir. Bunları seçimden sonra oturup, konuşmamız gerekiyor.”

Kenan Kolat, Cumhur İttifikı’nın Almanya’da AK Parti’den 3, MHP’den de 1 milletvekilini seçilebilecek yerlerden aday göstermesine rağmen, CHP ve Millet İttifakı’nın geçen seçimlerden çok daha fazla oy alacağını iddia ediyor.

“Diğer partilerin aday göstermesi konusunda eleştirilerimizi yapıyoruz. Ama çalışmalarımızı da tüm hızıyla sürdürüyoruz. Sokaktaki vatandaşın sorunlarını, isteklerini en iyi bilen ve hazırlık yapanlar biziz. Çok profesyonel bir şekilde sorunları çözüme ulaştıracak hazırlıklar yapıyoruz. Sokaktaki seçmen de bunu görüyor. Ayrıca daha önce seçilen AK Partili milletvekillerin yurtdışındaki Türkler’e yönelik ciddi bir çalışmaları olmadı. Evet, Zafer Sırakaya Yurtdışı Türkler Alt Komisyonu Başkanı oldu, ama sorunların hiçbiri çözülmedi.”

Cem Dalaman

Araştırmalarıyla ve yayınladığı Türkçe gazeteyle Londra’da Türkiye’den göç eden toplumun nabzını tutan gazeteci Faruk Eskioğlu önümüzdeki seçimde seçme hakkı bulunmasına rağmen neden seçilme hakkı olmadığını sorguluyor. Eskioğlu'na göre yurtdışı seçmeni Ankara’da doğrudan kendini temsil edebilmeli